سر آرتور کانن دویل اولین رمان خود را درباره “کارآگاه مشاور” معروف شرلوک هولمز در سال ۱۸۸۷ منتشر کرد. هولمز با بهره‌گیری از نبوغ طبیعی خود در دنیای جرم‌شناسی، استنتاج و منطق، پرونده‌هایی را که اسکاتلند یارد نمی‌تواند حل کند، به سرانجام می‌رساند. در همین حال، پیشینه پزشکی و مهارت‌های اجتماعی دکتر واتسون، نقاط ضعفی که هولمز در آن‌ها دارد را جبران می‌کند. (گمانه‌زنی‌ها و پیشنهادهایی وجود دارد که شرلوک هولمز در طیف اوتیسم قرار دارد.)
این دوستان همیشه در حال بگو مگو به نمادی از ادبیات کلاسیک بریتانیا تبدیل شده‌اند و طی سال‌ها در قالب اقتباس‌های متعددی به پرده سینما آورده شده‌اند. اینجا انتخاب‌های من برای بهترین فیلم‌های شرلوک هولمز در تمام دوران‌ها آورده شده و دلایل برجستگی آن‌ها نیز ذکر شده است.
16. The Adventure of Sherlock Holmes’ Smarter Brother (1975)
کارگردان: Gene Wilder | بازیگران: Gene Wilder, Madeline Kahn, Marty Feldman
جین وایلدر بازیگر معروف کمدی که برای اولین بار در سال ۱۹۷۱ شخصیت عجیب و غریب ویلی وانکا را به تصویر کشید، گاهی اوقات پشت دوربین نیز حضور داشته است. اولین تجربه کارگردانی وایلدر فیلمی به نام “ماجرای برادر باهوش‌تر شرلوک هلمز” بود که خلاصه داستان آن تقریباً همان چیزی است که عنوان فیلم نشان می‌دهد. شاید نسل Z این فیلم را آن‌چنان خنده‌دار نیابند، اما والدین با دیدن این کمدی دهه ۷۰ که با طنزهای فیزیکی و بازی با کلمات مانند “حس شنیداری عکاسی” و “شانس محض هلمز” مشخص می‌شود، از خنده روده‌بر خواهند شد.
در این فیلم، سیگرسون (با بازی جین وایلدر) برادر معروفش را که سال‌هاست افتخارات او را به سرقت میبرد، با نام مستعار “شانس محض هلمز” مسخره می‌کند. این لقب کنایه‌آمیز نشان‌دهنده حسادت و رقابت دیرینه بین این دو برادر است.
15. Holmes & Watson (2018)
کارگردان: Etan Cohen | بازیگران: Will Ferrell, John C. Reilly, Rebecca Hall
پس از یک دوره توسعه پیچیده، فیلم “هولمز و واتسون” سرانجام توانست نقش‌های اصلی را به زوج کمدی معروف ویل فرل و جان سی. ریلی بسپارد، در کنار دیگر بازیگران برجسته‌ای مانند ربکا هال، راب برایدن، کلی مک‌دونالد، استیو کوگان و رالف فاینس.
فرل و ریلی با نگاه طنزآمیز خود به افسانه شرلوک هلمز، به یک صحنه قتل می‌رسند و متوجه می‌شوند که فقط چهار روز فرصت دارند تا ملکه انگلستان را نجات دهند. فکر کنید “برادران ناتنی” در انگلستان ویکتوریایی. این فیلم شاید خنده‌دار و بامزه به نظر برسد، اما به اندازه کافی خوب عمل می‌کند.
14. Young Sherlock Holmes (1985)
کارگردان: Barry Levinson | بازیگران: Nicholas Rowe, Alan Cox, Sophie Ward
فیلم معمایی “شرلوک هلمز جوان و هرم ترس” به کارگردانی بری لوینسون، تمام چیزی است که از یک فیلم ماجراجویی خانوادگی قدیمی و خوب انتظار دارید. نیکلاس رو و آلن کاکس در نقش‌های کارآگاه معروف و دوست همراهش در دوران مدرسه‌شان بازی می‌کنند و به سرعت در آکادمی برومپتون لندن با هم دوست می‌شوند. فیلم “شرلوک هلمز جوان” با فضایی شبیه به آثار استیون اسپیلبرگ، خود را بیش از حد جدی نمی‌گیرد. در عوض، لوینسون با افزودن طراوت و سرگرمی به داستان آغازین این کارآگاه بزرگ، جذابیتی دلچسب به فیلم بخشیده است!
13. The Private Life of Sherlock Holmes (1970)
کارگردان: Billy Wilder | بازیگران: Robert Stephens, Geneviève Page, Colin Blakely
با وجود اینکه سر آرتور کانن دویل رمان‌های شرلوک هلمز را به عنوان داستان‌های جدی و هیجان‌انگیز نوشت، بسیاری از فیلمسازان هنگام بازآفرینی این شخصیت برای پرده سینما به طنز روی آورده‌اند. بیلی وایلدر، یکی از این فیلمسازان مطرح، تصمیم گرفت داستان شرلوک هلمز را با لحنی سبک‌تر و متمرکز بر شخصیت او به تصویر بکشد، نه فقط پرونده‌های جنایی خونین.
کوتاه‌تر از حد انتظار موکلانش، پنهان‌کردن اعتیاد به مواد مخدر، نوازنده چیره‌دست ویولن و مظنون به داشتن رابطه عاشقانه با جان – این‌ها همه نکاتی هستند که بیشتر مردم از سریال بی‌بی‌سی “شرلوک” می‌دانند. اما مدت‌ها پیش از آنکه این سریال وجود داشته باشد، بیلی وایلدر در کمدی رنگی DeLuxe خود با بازی رابرت استیفنز، پرده از زندگی خصوصی غیرمعمول شرلوک برداشته بود.
12. The Great Mouse Detective (1986)
کارگردان: John Musker, Dave Michener, Ron Clements, and Burny Mattinson | بازیگران: Vincent Price, Barrie Ingham, Val Bettin
برای کودکان هم پیشنهادی داریم! “کارآگاه موش بزرگ” یک انیمیشن کلاسیک از دیزنی است که از شرلوک هلمز الهام گرفته شده است. با وجود اینکه این فیلم بیست و ششمین انیمیشن دیزنی بود که منتشر شد، “کارآگاه موش بزرگ” به خوبی در مقابل دیگر کلاسیک‌های زمان خود، از جمله “نجات‌دهندگان” در سال 1977 و “روباه و سگ شکاری” در سال 1981 مقاومت می‌کند.
جان ماسکر، ران کلمنتس، دیو میشنر، و برنی متینسون با اقتباس دل‌نشین خود از سری کتاب‌های کودکان “باسیل از بیکر استریت”، داستانی جذاب ارائه دادند که در آن باسیل (شخصیتی الهام گرفته از شرلوک هلمز) فراخوانده می‌شود تا رباینده یک موش اسباب‌بازی‌ساز را پیدا کند.
11. The Adventures of Sherlock Holmes (1939))
کارگردان: Alfred L. Werker | بازیگران: Basil Rathbone, Nigel Bruce, Ida Lupino
شرلوک هلمز از زمان خلق خود تاکنون، شخصیت تکرارشونده‌ای در سینما بوده است. دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به خصوص علاقه خاصی به این ضدپلیس پیپ‌کش داشتند، قبل از آنکه دوران پر رونق پس از “شرلوک” از راه برسد، اما حتی پیش از آن هم چند فیلم عالی وجود داشت.
در واقع، یک مجموعه فیلم کامل از شرلوک هلمز در دهه ۱۹۴۰ وجود داشت که بازیل رتبون و نایجل بروس در نقش هلمز و واتسون به ایفای نقش می‌پرداختند. “ماجراهای شرلوک هلمز” بهترین اثر در میان ۱۴ فیلم این مجموعه است، به جز شاید پیش‌نمایش آن یعنی “سگ باسکرویل‌ها”. وفادار به رمان‌های ویکتوریایی سر آرتور کانن دویل، قسمت ساخته شده توسط آلفرد ال. ورکر، نبرد قدیمی بین هلمز و دشمن هم‌تراز خود، موریارتی (با بازی جرج زاکو) را به تصویر می‌کشد.
10. Murder By Decree (1979)
کارگردان: Bob Clark | بازیگران: Christopher Plummer, James Mason, David Hemmings
جک قاتل، همچنان محبوب‌ترین و مرموزترین پرونده حل‌نشده قاتل زنجیره‌ای در تاریخ است. این شخصیت که با مثله کردن زنان در اواخر قرن نوزدهم در منطقه وایت‌چپل لندن وحشت ایجاد کرد، تا به امروز ناشناخته باقی مانده است و بیش از ۱۰۰ مظنون احتمالی دارد. طبیعی است که مشهورترین جنایتکار آن دوران با مشهورترین کارآگاه همان دوران، که هر دو در لندن فعالیت می‌کردند، برخورد کند.
جیمز هیل اولین بار در فیلم “مطالعه‌ای در وحشت” این تقابل را به تصویر کشید، اما من نسخه باب کلارک در فیلم “قتل با دستور” را بیشتر می‌پسندم. این فیلم با الهام از “پرونده ریپر” نوشته الون جونز ساخته شده و کریستوفر پلامر نقش شرلوک هلمز را در آن بازی می‌کند.
9. Enola Holmes (2020)
کارگردان: Harry Bradbeer | بازیگران: Millie Bobby Brown, Henry Cavill, Sam Claflin
پس از موفقیت چشمگیر در سریال “چیزهای عجیب”، میلی بابی براون نقش خواهر شرلوک هولمز، انولا هولمز، را بر عهده گرفت. احتمالاً قبل از این نام او را نشنیده‌اید، زیرا انولا همیشه در سایه برادر بزرگترش، مایکرافت (که در این فیلم توسط سم کلافلین بازی می‌شود)، قرار داشت.
در این فیلم جنایی پرانرژی، انولا با کاریزما و جذابیت ما را در جستجوی برادر گمشده‌اش همراهی می‌کند. هوشمند و پر از شور و شوق، انولا ثابت می‌کند که به اندازه شرلوک هولمز بزرگ (که هنری کویل نقش او را بازی می‌کند) توانمند است، تحت کارگردانی خلاق هری برادبیر.
8. The Seven-Per-Cent Solution (1976)
کارگردان: Herbert Ross | بازیگران: Nicol Williamson, Robert Duvall, Alan Arkin
شاید تصورش دشوار باشد که فردی به اندازه شرلوک هولمز با لباس‌های شیک و ذکاوت بالا، درگیر اعتیاد به مواد مخدر باشد، اما به هر حال، این جنبه از شخصیت او به بخشی از میراثش تبدیل شده است. بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها به این جنبه از شخصیت شرلوک هولمز پرداخته‌اند، اما تنها فیلمی که اعتیاد او را به عنوان پیش‌زمینه و محور اصلی داستان قرار داده، “راه‌حل هفت درصد” است.
در این فیلم، نیکول ویلیامسون در نقش کارآگاه دچار توهم ظاهر می‌شود که فریب می‌خورد تا از اعتیاد خود دوری کند و تحت درمان قرار می‌گیرد، درمانی که توسط هیچ کس جز زیگموند فروید (که توسط آلن آرکین به تصویر کشیده شده) انجام می‌شود. بله، همان عاشق معروف کوکائین…شخصیت شرلوک ویلیامسون به الگوی بازبینی شده‌ای از آنچه که امروز می‌شناسیم تبدیل شد: پارانویا، بی‌قراری، سوخته و معتاد، که به تازگی توسط بندیکت کامبربچ و رابرت داونی جونیور به تصویر کشیده شده است. با وجود موضوعات تاریکش، “راه‌حل هفت درصد” به عنوان یک اثر دوره‌ای شیک نامزد جایزه اسکار شد!
7. Without a Clue (1988)
کارگردان: Thom Eberhardt | بازیگران: Michael Caine, Ben Kingsley, Jeffrey Jones
چه می‌شد اگر شرلوک هولمز اصلاً شرلوک هولمز نمی‌بود و در واقع یک بازیگر کهنه‌کار به نام رگینالد کینکید بود؟ کارگردان تام ابرهارت در کمدی بریتانیایی دهه ۸۰ “بدون سرنخ” به این ایده پرداخته است، جایی که مایکل کین در نقش تجسمی از اختراع دکتر واتسون به تصویر کشیده می‌شود.
در این فیلم، دکتر واتسون (با بازی بن کینسلی) مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه را منتشر می‌کند تا به‌طور ناشناس به حل پرونده‌ها بپردازد. موفقیت‌های این داستان‌ها باعث می‌شود که عموم مردم بخواهند با “واقعی” شرلوک هولمز ملاقات کنند و اینجاست که مایکل کین وارد داستان می‌شود. “بدون سرنخ” یک برداشت جالب و اصیل از داستان کلاسیک است که دکتر واتسون را با هوش و ذکاوت در مرکز توجه قرار می‌دهد.
6. The Hound of the Baskervilles (1959)
کارگردان: Terence Fisher | بازیگران: Peter Cushing, André Morell, Christopher Lee
یکی از نخستین اقتباس‌های سینمایی از رمان‌های آرتور کانن دویل، “سگ باسکرویل” به طور خاص به یکی از پرونده‌های شرلوک هولمز می‌پردازد. این رمان که در سال 1901 منتشر شد، سومین و محبوب‌ترین رمان دویل است. افسانه‌ی یک سگ شیطانی که تپه‌های دارتمور را دچار ترس کرده است، هولمز و واتسون را از لندن به این منطقه می‌کشاند تا تحقیق کنند.
این فیلم که به کارگردانی ترنس فیشر ساخته شده و در آن پیتر کاشینگ، سر کریستوفر لی و آندره موریل به ایفای نقش پرداخته‌اند، نخستین فیلمی است که شخصیت‌های این داستان را در رنگ به تصویر می‌کشد، در حالی که هنوز با عناصری از سبک گوتیک همراه است.
5. Mr. Holmes (2015)
کارگردان: Bill Condon | بازیگران: Ian McKellen, Laura Linney, Hiroyuki Sanada
آیا می‌توانید بازیگر برجسته بریتانیایی دیگری را پیدا کنید که به خوبی مناسب نقش کارآگاه افسانه‌ای باشد؟ احتمالاً نه! اما در “آقای هولمز”، شرلوک هولمز به دنبال شکار سگ‌ها، نجات ملکه یا حل جنایات نیست. این بار، او 93 ساله و دچار زوال عقل است.
طی سال‌های زیادی که از دوران حرفه‌ای خود به عنوان کارآگاه بازنشسته شده، آقای هولمز از بیکر استریت به یک خانه روستایی با خانه‌دارش نقل مکان کرده است. به طور مداوم، او نمی‌تواند پرونده آخرش را به یاد بیاورد و در آرزوی نوشتن درباره‌اش است. با “آقای هولمز”، بیل کاندون به تماشاگران فرصتی می‌دهد تا به عمق شخصیت مردی که از تمام ذکاوت و زرق و برق‌هایش عریان شده است، نگاه کنند. این فیلم به جای هیجانات شکار قاتلان سریالی، درامی فشرده و با بازیگری عالی را ارائه می‌دهد.
4. Sherlock Holmes (2009)
کارگردان: Guy Ritchie | بازیگران: Robert Downey Jr., Jude Law, Rachel McAdams
این نسخه ممکن است شناخته‌شده‌ترین فیلم شرلوک هولمز باشد که به‌طور زنده توسط کارگردان بریتانیایی گای ریچی به تصویر کشیده شده است. رابرت داونی جونیور و جود لا به عنوان دوئوی کارآگاه همیشه در حال نزاع، در فضای واقعی لندن ویکتوریایی در این فیلم حضور دارند.
با اینکه واتسون از ماجراهای هیجان‌انگیز خود با شرلوک لذت میبرد، او مشتاق است که ازدواج کند و از بیکر استریت برود—اما شرلوک، با هوش و اعتیادش، برنامه‌های دیگری دارد. اگر از این فیلم لذت بردید، حتماً دنباله آن، “شرلوک هولمز: بازی سایه‌ها” را نیز تماشا کنید. همچنین یک فیلم سوم در این سری قرار بود از سال 2019 تولیدش آغاز شود، اما تأخیرها و مشکلات تولید باعث شده که تاریخ اکران آن هنوز مشخص نباشد.
3. (2011) Sherlock Holmes: A Game of Shadows
کارگردان: Guy Ritchie | بازیگران: Jude Law, James Harris, Stephan Fry
سریال “شرلوک هولمز” که در سال 2011 با بازی رابرت داونی جونیور در نقش شرلوک هولمز به نمایش درآمد، به خاطر رویکرد جدید و مدرنش نسبت به شخصیت کلاسیک شرلوک هولمز از آرتور کانن دویل، مورد توجه قرار گرفت. این سریال به کارگردانی گای ریچی، به‌طور خاص به‌خاطر عملکرد برجسته داونی و شیمی بین او و جود لاو در نقش دکتر واتسون، تحسین شد.
رابرت داونی جونیور با بازی انرژی‌زای خود، توانست ابعاد جدیدی به شخصیت هولمز اضافه کند. در این نسخه، شرلوک هولمز نه تنها یک نابغه‌ی تحلیلی است، بلکه یک شخصیت پرتحرک و پرانرژی که به شدت تحت تأثیر مشکلات شخصی و اعتیاد خود قرار دارد، به تصویر کشیده شده است. گای ریچی با استفاده از جلوه‌های بصری مدرن و مبارزات اکشن، این نسخه را به یک تجربه سینمایی پویا و هیجان‌انگیز تبدیل کرد.
این فیلم با اجرای پررنگ و جذاب داونی و بهره‌برداری از سبک بصری نوآورانه، به طور قابل توجهی موفق به احیای و جذب مخاطبان جدید برای داستان‌های کلاسیک هولمز شد. این نسخه به خاطر برگرداندن هیجان و نوآوری به داستان‌های قدیمی، موفق به جلب نظر منتقدان و تماشاگران شد و تأثیر قابل توجهی بر تصویر مدرن این شخصیت افسانه‌ای گذاشت.
2. Sherlock (2010)
کارگردان: Mark Gatiss, Steven Moffat | بازیگران: Benedict Cumberbatch, Martin Freeman, Andrew Scott
در سال 2010، یک تحول جدید در دنیای شرلوک هولمز رخ داد که با انتشار سریال “شرلوک” به کارگردانی مارک گیتیس و استیون موفات، به شکلی مدرن و خلاقانه به پرده آمد. این سریال به‌طور خاص، با بازی بندیکت کامبربچ در نقش شرلوک هولمز و مارتین فریمن در نقش دکتر واتسون، توانست نگاهی تازه به شخصیت‌های کلاسیک بپاشد.
در این نسخه، شرلوک هولمز و دکتر واتسون در دنیای معاصر لندن قرار دارند، جایی که تکنولوژی‌های مدرن و پیچیدگی‌های روزمره زندگی با مهارت‌های تحلیلی و منطقی شرلوک ترکیب می‌شود. کامبربچ به‌خوبی توانسته است شخصیت شرلوک را با ویژگی‌های پیچیده‌اش از جمله نبوغ، عدم توانایی در برقراری ارتباطات اجتماعی و عادات خاصش به تصویر بکشد. مارتین فریمن نیز با بازی خود در نقش واتسون، جنبه‌های انسانی و دلسوزانه‌تری به این دوئو اضافه کرده است.
این سریال با داستان‌های پر تنش و هوشمندانه خود، در عین حال به شخصیت‌های اصلی عمق و لایه‌های جدیدی بخشیده است. “شرلوک” نه تنها موفق شد به محبوبیت جهانی دست یابد، بلکه تحسین منتقدان و مخاطبان را نیز به دنبال داشت و به عنوان یکی از بهترین بازآفرینی‌های مدرن از کارآگاه معروف به شمار می‌رود.
1. The Adventure of Sherlock Holmes (1984)
کارگردان: Patrick Gowers | بازیگران: Jeremy Brett, David Burke, Rosalie Williams
سریال “ماجراهای شرلوک هولمز” (The Adventures of Sherlock Holmes) با بازی جرمی برنت در نقش شرلوک هولمز، یکی از موفق‌ترین و محبوب‌ترین اقتباس‌های تلویزیونی از داستان‌های کلاسیک آرتور کانن دویل است. این سریال که در اوایل دهه 1980 پخش شد، به خاطر وفاداری به داستان‌های اصلی و اجرای برجسته بازیگرانش شناخته شده است.
جرمی برنت، با بازی دقیق و درخشان خود، توانست شخصیت شرلوک هولمز را با تمام ویژگی‌های خاص و پیچیده‌اش به تصویر بکشد. در این سریال، برنت به‌خوبی توانسته است نبوغ و عجیب‌و‌غریب بودن هولمز را به نمایش بگذارد، در حالی که دیوید برادلی در نقش دکتر واتسون به‌طور شایسته‌ای پشتیبان و مکملی برای شخصیت هولمز است.
“ماجراهای شرلوک هولمز” در سه فصل و در حدود 13 قسمت، داستان‌های مشهور شرلوک هولمز از جمله “مصیبت‌های خانه‌ی بازرگان” و “مردی با دستکش زرد” را به تصویر می‌کشد. این سریال، با دقت در جزئیات تاریخی و دیالوگ‌های وفادار به متون اصلی، توانسته است حس و حال و فضای لندن قرن نوزدهم را به‌خوبی منتقل کند و مورد تحسین قرار گیرد.
این اقتباس به خاطر ساختار داستانی قوی، شخصیت‌های جذاب و وفاداری به منبع اصلی، به عنوان یکی از بهترین نمونه‌های تلویزیونی از داستان‌های شرلوک هولمز شناخته می‌شود و همچنان به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ تلویزیون بریتانیا باقی مانده است.
