امروز نگاهی به اهمیت مکانیزم بازی رومیزی در طراحی این دسته از بازی‌ها خواهیم داشت. برای شروع، قصد دارم تعریف فنی‌تری از مکانیزم بازی رومیزی برای کسانی که به سمت طراحی بازی رومیزی تمایل دارند ارائه کنم.
تعریف مکانیزم بازی رومیزی
تعریف فنی مکانیزم بازی رومیزی این است که مجموعه ای از اقدامات که یک قانون را در بازی رومیزی را تشکیل می‌دهد. باید مشخص باشد که مکانیزم‌های بازی کدام بخش از گیم پلی را پیش می‌برند. به عنوان مثال، قانون “یک تاس را بریزید” شامل برداشتن یک تاس و تکان دادن آن در دست و سپس انداختن آن تاس روی میز است. “تاس ریختن” که شامل همه این اقدامات است و بخشی از فرایند و گیم‌پلی بازی است را در یک مکانیزم بازی رومیزی خلاصه می کنیم و نتیجه آن معادل یک اکشن/پیشرفت بیشتر در گیم پلی خواهد بود.
مکانیزم‌های بازی رومیزی می‌تواند به هر عمل ساده‌ای در بازی اطلاق شود. برای مثال نوبت بازیکن می‌تواند بخشی از مکانیزم بردگیم باشد. در یک بازی ممکن است بازیکنان براساس موقعیت مهره‌شان نوبتشان شود(نظیر بازی کینگ‌دومینو) یا در یک بازی نوبت بازیکن با یک مهره خاص مشخص شود و داشتن آن مهره تعیین کننده نفر اوّل دور بعد باشد(بازی آزول Azul).
خلاصه چیستی مکانیزم
هر کدام از این موارد که ذکر شد عملی از بازی هستند که توسط یک قانون در بازی رومیزی به بخشی از گیم پلی تبدیل و در هنگام بازی توسط بازیکنان رعایت می‌شوند. برداشتن کارت، گذاشتن کارت جلوی خود یا دیگری، حرکت دادن مهره در بازی منچ هر کدام به نوعی مکانیزم بازی رومیزی هستند و به نظر من، “مکانیزم‌ها تعیین کننده چگونگی در بازی رومیزی” هستند.
مکانیزم‌ها تعیین کننده محدودیت‌ها، نیازمندی‌ها و اختیارات شما در جریان بازی فکری است و مهمترین بخش از روش رسیدن به اهداف بازیکن در بازی هستند که شما به عنوان طراح بازی رومیزی آن را تعیین می‌کنید. مکانیزم‌ها باید در پیوستگی بگونه‌ای باشند که بازیکن مسیرهای پیشروی بازی و رسیدن به اهداف و پیروزی را درک کند.
بجز تعاریف من، میتوانید از تعریف BGG یا ویکیپدیا نیز برای تعریف مکانیزم نیز استفاده کنید.
مکانیزم‌ها در طراحی بازی رومیزی
هنگامی که شروع به طراحی بازی خود می کنید، فقط با مکانیزم‌های اصلی یا مکانیزم‌های هسته که برای انجام بازی لازم است شروع کنید. بیایید با یک مثال توضیح دهیم. بیایید در بازی وازابی (WAZABI) با نحوه استفاده از مکانیزم‌های اصلی در بازی آشنا شویم. داستان بازی وازابی به این‌گونه است که تاس بریزید و از شر تاس‌ها خلاص شوید. در کنار تاس‌ها از کارت‌ها نیز استفاده کنید. پس دو بخش اصلی بازی یعنی تاس و کارت برای پیش‌برد اهداف بازی وجود دارد.
تاس ریختن مکانیزم هسته بازی است. با تاس ریختن چندین امکان ممکن است بوجود بیاید. هر وجه تاس می‌تواند اختصاصی شود و با اتصال تاس‌ها به قوانین کارت کشیدن و کارت بازی کردن کل بازی شکل و ساختار خود را می‌یابد.
3 امکان در 6 وجه تاس‌های بازی وازابی طراحی شده که به شما می‌گوید یا تاس را به دیگری بدهید، یا کارت بکشید یا در صورت بازی کردن کارت به ازای تعداد W ها محدودیت قدرت کارت دارید.
در مثال بالا با محدود کردن 3 اتفاق در 6 حالت تاس، پیچیدگی در بازی کمتر شده و این باعث شده تا بازی وازابی یک بازی فکری خانوادگی عالی برای رده‌های سنی مختلف باشد. به این موضوع دقت کنید که تاس‌ها فقط یک وجه برای انتقال به دیگری دارند و احتمال حذف شدن تاس را محدود و پیش‌برد بازی را منطقی کرده است.
پس جز اصلی در استفاده از مکانیزم بازی رومیزی برای طراحی، استفاده از مکانیزم هسته است. مکانیزمی که چرخ‌دنده اصلی مکانیزم‌ها و پیش‌برد بازی رومیزی باشد را مکانیزم هسته می‌گوییم. می‌توان از روی مکانیزم‌های هسته یک بازی پیچیدگی یا سادگی بازی برای یادگیری و رده سنّی آن تشخیص داد.
انتخاب مکانیزم هسته مناسب
گام اول جستجوی مکانیزم مناسب برای بازی، مخاطب و گیم پلی مناسب است تا بتوانید از حضور مکانیک مدنظر استفاده حداکثری را ببرید. این را مطمئن باشید که استفاده بیهوده از یک مکانیزم بازی رومیزی در جاییکه به آن چفت نمی‌شود، بازی فکری شما را نابود می‌کند. پس ابتدا استخری از ایده‌ها و مکانیزم‌هایی که به ایده داستان و فرایند بازی شما مرتبط هستند را بیابید و سپس از بین آن‌ها انتخاب هسته اصلی را انجام دهید.
در گام دوم جهت انتخاب درست مکانیزم بازی رومیزی خود، ویژگی‌های زیر را در آن جستجو کنید. این ویژگی‌ها لزوما اطلاعات شاخص و اصلی را در لحظه در اختیار شما نمی‌گذارند امّا با کمی مزه مزه کردن فرایند بازی به وجود یا عدم وجود آن ویژگی در مکانیزم هسته پی خواهید برد.
سرگرم کننده و باحال
برای انتخاب یک مکانیزم هسته مناسب، ابتدا خود را جای بازیکن قرار دهید. بازیکن در هنگام کلنجار رفتن با مکانیزم انتخاب شده در بردگیم خوشحال و سرگرم می‌شود یا غمگین و عصبی. این موضوع نشانه مهمی از حضور مکانیزم اصلی مناسب در بازی شماست. ممکن از یکی از مکانیزم‌های بازی رومیزی باحال و سرگرم کننده نباشد و با این حال مجبور به استفاده از آن باشید. این احتمال وجود دارد امّا مطمئن شوید آن یک مکانیزم هسته بازی نیست.
مطابقت با اجزای دیگر
ویژگی مهم دیگر در انتخاب مکانیزم بازی رومیزی مناسب استفاده از مکانیزمی است که با اهداف دیگر شما در بازی تطابق داشته و در راستای اهداف آن باشد. اگر بازی شما یک بازی همکاری متشکر است مکانیزم استفاده شده شما نباید در تضاد با آن و بستر رقابت بازیکنان را فراهم کنید. اتفاقی که به شخصه در طراحی بازی ایرانی زار با آن مواجه شدم. بازی ای که داستان آن مبتنی بر همکاری متشکر بود امّا بازیکنان باید سکه بیشتری برای برد خود جمع آوری می‌کردند.
پیچیده نکردن فرایند بازی
در هنگام انتخاب مکانیزم هسته بازی رومیزی خود به پیچیده نشدن فرایند بازی اهمیت فراوان دهید. اینکه برخی از بازی‌ها پیچیده هستند درست است امّا استفاده از مکانیزم‌هایی که یادگیری و زمان محاسبات بازی را افزایش می‌دهند ابدا پیشنهاد نمی‌شود. گاهی از حضور تعداد زیادی مکانیزم بازی پیچیده شده امّا گاهی نیز از حضور یک مکانیزم فقط پیچیدگی در بازی رخ داده است. تلاش کنید دومی را کم کنید.
معرفی انواع مکانیزم‌های بازی رومیزی
در ادامه به معرفی انواع مکانیزم‌های بردگیم می‌پردازیم تا بتوانیم اطلاعات اولیه از این مکانیزم‌ها را به شما معرفی کنید. هرچند تعداد مکانیزم‌ها بیش از تعدادی است که حدس بزنید امّا مهم ترین و پرتکرار ترین این مکانیزم‌ها را در این لیست معرفی می‌کنیم.
بازیگری (Acting)
مهمترین اتفاق در این مکانیزم بازی رومیزی بازیگری و نقش موضوع کلمه یا کارتی را بازی کردن است. نقش بازی کردن و بازیگری مکانیزم هسته و اصلی بازی پانتومیم است و برای توصیف این مکانیزم بهترین توصیف ممکن است.
بلوف زدن (Bluffing)
بلوف زدن به عنوان یک مکانیزم ایجاد کننده شک و هدایت بازیکنان به تحلیل رفتار و حالت چهره دیگر بازیکنان در بازی‌های رومیزی استفاده می‌شود و بازی‌های اعتیادآور زیادی را با این مکانیزم خلق کرده است. پرفروش ترین بازی‌های ایرانی مثل کودتا و کودتا+ بازی‌های با این مکانیزم هستند.
تاس ریختن (Dice Rolling)
تاس ریختن یکی از مکانیزم‌های پرکاربرد بازی رومیزی است که برای اهداف مختلف نظیر ایجاد حالت مختلف، حق انتخاب، ایجاد شانس و مدیریت جبر خط داستانی استفاده می‌شود. خیلی از بازی‌هایی که ما می‌شناسیم از این مکانیزم استفاده می‌کنند و در طول بازی از آن بهره می‌برند. منچ و مارپله و تخته نرد مشهورترین بازی‌های با این مکانیزم در ایران به شمار می‌روند.
داستان گویی (Storytelling)
داستان گویی و قصه پردازی یا شاید هم به نوعی توصیف پردازی با استفاده از کارت، تاس و … یکی از مکانیزم‌های خلاقانه بازی رومیزی است که در بازی‌های کودکانه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد تا ذهن بازیکن را به سمت خلاقیت و باز کردن آن ببرد. بازی‌های با مکانیزم قصه گویی یا داستان گویی در ایران شامل استوژیت و مکعب‌های قصه گویی هستند.
حالا اینو بگیر 🙂 (Take That)
“حالا اینو بگیر” یک مکانیزم مهیج و حرص درآور است که با هدف آزار دادن و اذیت دیگر بازیکنان برای لذت بردن استفاده می‌شود. مکانیزمی که به پایین کشیدن بازیکنان دیگر از صدر جدول امتیازات کمک زیادی می‌کند و جگر آدم را حال می‌آورد. 🙂 … کاستل و وازابی(WAZABI) بازی‌های بردگیمی هستند که از این مکانیزم، مکانیزم هسته و اصلی آن است و ساعت‌های لذت بخشی برای خانواده‌ها ایجاد می‌کنند. بازی گربه انفجاری نیز از این مکانیزم استفاده می‌کند. نسخه اندورید گربه انفجاری از این صفحه مشاهده می‌کنید.
حافظه (Memory)
مکانیزم حافظه نیز از آن دست مکانیزم‌های پرکاربرد و بگونه‌ای مهارت محور است که در بازی‌های رومیزی گزینه عالی برای هسته اصلی شدن دارد. در بین بازی‌های رومیزی نام آشنا و پرطرفدار بازی راز جنگل و بازی سیلور قابل ذکر هستند.
حرکت منطقه‌ای (Grid Movement)
کاشی گذاری (Tile Placement)
کارگر گذاری (Worker Placement)
کارت کشیدن (Card Drafting)
کنترل منطقه (Area Control)
مزایده (Auction)
مدیریت دست (Hand Management)
موتور مولد (Engine Building)
من می‌بُرم تو انتخاب کن (I Cut You Pick)
نقش بازی کردن (Role Playing)
همکاری مشترک (Co-Operative Play)
