دنیای بازی رومیزی امروز با سرعت قابل توحهی در حال گسترش است. در این بین عمده مخاطبین عمومی این دسته از بازی هاف مخاطبینی هستند که آشنایی عمیق و زیادی با بازی های رومیزی ندارند و به معنای دقیق تر “گیمر” یا “خوره” (Geek) نیستند. از این رو گسترش بازی های سبُک تر مثل دسته بازی کارتی در بین بازی های، اتفاق قابل پیش بینی است.
این دسته از بازی ها قوانین کمتر، سبُک تر و قطعات کمتری دارند و قابلیت این را دارند که به راحتی در دورهمی های خانوادگی و دوستانه، روی میز بازی بیایند. در نوشته امروز درباره تفاوت های عمده دسته بازی کارتی و بازی های رومیزی صحبت خواهیم کرد.
مقاله جامع بازی رومیزی 1401 آیوی گیم را ببینید.
تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی برای چه کسی مهم است؟
این سوال از منظر افراد گیمر سوال مهمی نیست. چرا که جواب آن واضح است. افراد گیمر به افرادی گفته می شود که اولا پیگیر اخبار و انتشارات دنیای بازی های رومیزی هستند و ثانیا زیاد بازی می کنند. اما برای دو دسته از افراد، دانستن تفاوت ها و وضعیت بازی رومیزی و بازی کارتی در دنیای بازی های رومیزی اهمیت ویژه ای در رقم خوردن تجربه های به یاد ماندنی در این دنیا دارد:
- افرادی که مخاطب عمومی دنیای بازی رومیزی یا بردگیم هستند؛ یعنی آشنایی چندانی با این بازی ها ندارند.
- افرادی که قصد ورود به دنیای طراحی بازی را دارند؛ که طبیعتا آشنایی خوبی با اکوسیستم فضای بازی های رومیزی دارند.
اگر به طراحی بازی، چه بازی رومیزی و چه بازی دیجیتالی، علاقه دارید، مقالات طراحی بازی آیوی گیم را ببیند.
رابطه بازی رومیزی و بازی کارتی
در حالت کلی بازی رومیزی تعریف عام تری است و بازی کارتی به عنوان یک دسته از بازی های رومیزی تعریف می شود. پس وقتی درباره تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی صحبت می کنیم، در واقع داریم درباره تفاوت یک نوع از بازی و زیر مجموعه آن صحبت می کنیم.
اما در تعریف مخاطب عمومی معمولا بازی رومیزی یا بردگیم، به بازی ای گفته می شود که روی میز یا زمین پهن می شود، برد و قطعات زیادی دارد، و در عین حال فضای زیادی را اشغال می کند. اما بازی کارتی قطعات کمتری دارد، جعبه آن کوچک و گاها جیبی است، و به جای اینکه روی زمین پهن شود، کارت های آن در دست یا جلو بازیکن ها قرار می گیرد.
باید گفت این تعریف از بازی رومیزی و بازی کارتی، تعریف دقیقی نیست اما درست است. در واقع این تفاوت های ذکر شده واقعا تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی هستند.
بازی کارتی، فرمتی از بازی رومیزی
این قسمت ارائه دهنده سبک نگاهی به سمئله تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی است که برای مخاطب عمومی بازی رومیزی و بردگیم، آورده خاصی نخواهد داشت و بیشتر متوجه افرادی است که قصد پیگیری طراحی بازی، به صورت جدی یا غیر جدی را دارند.
یک سبک نگاه متفاوت برای بررسی مسئله “تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی”، به این صورت است که به بازی کارتی، به عنوان یک فرمت یا از بازی رومیزی نگاه کنیم.
در این نگاه شما می توانید همزمان از یک مفهوم، فرمت کارتی و فرمت رومیزی داشته باشید. باید ذکر کنیم که این کار صرفا یک نام گذاری است، که بتوان به وسیله آن مرز های بازی های رومیزی و انواع آنها، همچنین بازی های کارتی و انواع آنها و نهایتا بررسی تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی، را راحت تر تعریف کرد.
از بازی هایی که در هر دو فرمت رومیزی و کارتی وجود دارد، می توان به بازی San Juan و Puerto Rico، یا بازی رومیزی Samurai اشاره کرد.
بازی های رومیزی که نسخه کارتی هم دارند
لازم به ذکر است، در دنیای بازی های رومیزی، تبدیل یک بازی رومیزی به یک بازی کارتی یا برعکس، اتفاق رایجی است. تبدیل فرمت معمولا در “یورو گیم ها” یا “بازی های سبک اروپایی” ممکن تر به نظر می رسد. به این معنا که برخی بازی های رومیزی، ممکن است نسخه کارتی هم داشته باشند.
از جمله بازی هایی که هر دو نسخه بازی رومیزی و بازی کارتی را دارا هستند، بازی تیکت تو راید یا Ticket to Ride است.
مرز های تعریف | تفاوت بازی رومیزی و بازی کارت
یک سبک نگاه و یک فاکتور مهم در تفکیک و تعریف مرزهای بازی رومیزی و بازی کارتی بررسی ویژگی قطعات به کار رفته، مثل برد یا صفحه بازی، کارت و دیگر قطعات در این بازی هاست.
درباره قطعات و اجزای بازی های رومیزی در مقاله بازی رومیزی بخوانید.
در این رویکرد، ما به “کارت های بازی” در بازی های کارتی به عنوان یک قطعه که برای مخفی کردن اطلاعات به کار می رود نگاه می کنیم. به نوعی ابزار کارت برای زمانی است که طراح بازی می خواهد در بازی اطلاعات مخفی وجود داشته باشد که تنها بازیکن یا بازیکن ها خاصی می توانند به آن دسترسی داشته باشند. در عین حال “برد یا صفحه بازی” در بازی های رومیزی، ابزاری برای به نمایش گذاشتن اطلاعات و آشکار سازی است.
یعنی شما در بازی های کارتی بیشتر شاهد این هستید که اطلاعات بازیکن ها شامل اطلاعات شخصی، وضعیت بازیکن در حال حاضر، دارایی یا منابع، برنامه و پلن پیش روی بازیکن و … در کارت های وی مخفی شده است. در عین حال در بازی های رومیزی ابزار آشکار کردن اطلاعات بیشتر از بازی های کارتی است.
البته ممکن است یک بازی هم برد و صفحه داشته باشد و هم کارت، که در این صورت هر کدام از این ابزار در نقش خود ظاهر خواهند شد.
کارت های بازی، ابزاری برای مخفی کردن اطلاعات
کارت ابزاری برای مخفی کردن اطلاعات است. اطلاعاتی که ممکن است برای یک بازیکن، چند بازیکن و یا هیچ کس آشکار باشد.
برای مثال نقش کارت نقش، در بازی های نقش مخفی، که عملا حاوی اطلاعات به شدت مهمی است که تمام بازی روی آن سوار می شود.
برخی مواقع در بازی های مختلف، کارت های هر بازیکن بعد از ساز و کار هایی رو می شود، و این امر اطلاعات مخفی بازی را آشکار می کند. در بازی های مختلف این اتفاق به روش های مختلف رقم می خورد.
برای مثال در بازی کارتی باغ موزه یا آربوریتوم (Arboretum)، کارت هایی که یک بازیکن بازی می کند، به دسته کارت های سوخته بازی رفته و به صورت رو قرار می گیرد. در این حالت بازیکن های دیگر میتوانند از از آن کارت استفاده کنند.
بازی های رومیزی، همه چیز آشکار است …!
از دیدگاه سنتی تر و قدیمی تر، وقتی صحبت از بازی های رومیزی می شود، مفهوم برد، صفحه، زمین یا نقشه بازی، بیشتر معنایی از مکان (Location) و جایگذاری (Placement) و همچنین حرکت (Movement) روی برد یا اصطلاحا مانور دادن (Maneuver) را در ذهن ایجاد می کند. در بازی های قدیمی مثل Go معنای تصرف مکان های بیشتر جنبه اصلی بازی بوده است و در بازی ای مثل شطرنج، حرکت کردن و مانور دادن.
برای اطلاعات بیشتر درباره بازی های قدیمی مقاله جامع تاریخچه بازی رومیزی را بببینید.
یا وقتی از بازی رومیزی، بازی فکری یا بردگیم صحبت می شود، بیشتر مردم یاد بازی های نوستالژی مثل راز جنگل، تاس ریختن، حرکت کردن و آن درخت های پلاستیکی به یاد ماندنی می افتند.
به نوعی در بازی های رومیزی اتفاقاتی که بازی ها را پیش می برند، علاوه بر اینکه عمدتا آشکار هستن، حول سه مفهوم جایگذاری (Placement)، مکان (Location) و مانور دادن (Maneuver) رخ میدهند.
این نکته هم قابل ذکر است که میراث بازی های رومیزی از قدیم با موجوداتی مثل تاس آمیخته شده و به معنایی، تاس ها قطعاتی هستند که به بازی ها زیربنایی از احتمالات و هویت باستانی را اضافه میکنند. زیربنایی از احتمالات که مفهومی تحت عنوان عدم قطعیت را به بازی های رومیزی اضافه می کنند. عدم قطعت نوعی از اطلاعات مخفی است، مشابه بازی های کارتی یا کارت گیم ها.
بازی های دورگه، تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی صفر معنایی ندارد!
این امکان وحود داره که بازی ای طراحی بشود که هم ویژگی های یک بازی رومیزی (در تعریف بازی رومیزی ای که در این مقاله ارائه کردیم) و هم ویژگی های بازی های کارتی را داشته باشد. که البته تعداد این بازی ها زیاد است.
برای مثال در یک بازی که (برای راحت تر بودن تولید) فقط از کارت استفاده شده، ولی با دو مفهوم Location و Maneuver. از جمله تقریبا تمام بازیهایی که از تایل (Tile) یا کاشی استفاده می کنند، نمونه ای از بازیهای دورگه هستند. استفاده از تایل در بازیها هم جنبه مخفی کردن اطلاعات را دارد و هم این تایل ها هستند که زمین بازی ررا میسازند و به نوعی مفهوم Location و Maneuver را به بازی اضافه می کنن. برای مثال در بازی رومیزی گینگدومینو (Kingdomino).
یا مثال دیگر می تواند بازی رومیزی ایرانی زار باشد؛ که در ابتدا میخواست بازگردانی از بازی Betrayal at House on the hill باشد، ولی بعد ها به یک بازی رومیزی مستقل تبدیل شد. در این بازی تایل ها یا کاشی های شش ضلعی بازی، برای شما بخش اطلاعات مخفی، یعنی اتاق های مختلف بازی، را آشکار میکنند، از طرفی فضای حرکت مهره های شما خواهند بود. یا در بازی رومیزی کارکاسون (Carcassonne)، که تایل های برای مفهوم Placement استفاده میشوند.
بازی های رومیزی ایرانی طراحی شده را در صفحه بازی ایرانی آیوی گیم ببینید.
تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی چندان هم مهم نیست!
برخی بازی ها وجود دارند که نه چاشنی اطلاعات مخفی بازی های کارتی را دارند و نه مفهومی از مکان، مانور دادن و جایگذاری در بردیا صفحه آنها پیدا میشود.
برای مثال در برخی بازی های مدیریت منابع (Resource Management) این اتفاق میفتد. مدیریت منابع وابسته به اطلاعات مخفی و عدم قطعیتی است که از برنامه ریزی بازیکن ها در ذهنشان نشات می گیرند. یا از ابزاری مثل تاس.
سوالات متداول و مهم درباره بازی رومیزی و بازی کارتی
تفاوت بازی رومیزی و بازی کارتی چیست؟
بازی های کارتی (Card Games) یا کارت گیم ها، به تعریف سنتی، مفهومی از “اطلاعات پنهان” (Hidden Information) رو در بر دارند. وقتی در یک بازی با کارت هایی طرف هستید که اطلاعات پنهان قسمتی از بازی را در بر دارند، بازی شما ویژگی های قالب کارت گیم ها را دارد.
در مقابل مفهوم پشت بازی های رومیزی یا ردگیم ها مفاهیمی از جنس “مکان” (Location)، جایگذاری (Placement) و “مانور دادن یا حرکت کردن” (Maneuver) هستند. داشتن این مفاهیم، بازی شما را به سمت رومیزی بودن می برد.
حالا میشود این مفاهیم را با نسبت های مختلف هم ترکیب کرد و بازیهای ترکیبی یا اصطلاحا “دورگه” (Hybrid) رو خلق کرد.
لینک های مفید:
- صفحه رومیزشکافی وبسایت آیوی گیم | مشاوره خرید بازی های رومیزی و کارتی
